www.dekapervanaalst.nl

Behalve afleveren van de post op het postkantoor kon deze ook in brievenbussen worden gedaan. Op historische locaties en in musea zijn nog oude brievenbussen te vinden (1 tot en met 32). Op de overige locaties zijn eigentijdse bussen geplaatst (33 tot en met 49).

De brievenbussen 1, 10-12 en 13-16 behoren tot het eerste type standaardbrievenbus. Het blijft een raadsel wie deze bus ontworpen heeft. Eind 1850 staan de eerste groene brievenbussen, met één inwerpgleuf, in de vier grote steden: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (1). In 1869 wordt in verband met de invoering van het drukwerktarief een tweede gleuf voor drukwerk aangebracht (12). Ook werd in dat jaar de zo genaamde frontplaat ontwikkeld voor aan de muur van een postkantoor Voor de brievenwas er een verticale gleuf en voor het drukwerk een horizontale (13). Sinds 1914 zijn deze brievenbussen rood (10 en verder). De eerste bussen zijn gemaakt door IJzergieterij L.I. Enthoven te Den Haag. Vanaf 1899 kregen ook andere gieterijen opdrachten. Zo is de bus in Deventer in 1902 gemaakt door door Diepenbrock & Reigers - Ulft (DRU) (14 tot en met 16). De gietijzeren standaardbrievenbus zal, met de nodige aanpassingen, ruim 110 jaar in het straatbeeld te zien zijn. Langzaamaan maakte decoratie plaats voor functionaliteit. Zo verdwenen de rozetten op de zijpanelen en rond 1930 zag je het rijkswapen minder en minder. Op de plaats van het rijkswapen werden nu de lichtingstijden geschilderd of werden affiches geplakt voor kinderpostzegels en dergelijke. De lichting van de bus werd gedaan door de blikken binnentrommels eruit te halen en naar het postkantoor te brengen. In 1908 werd geëxperimenteerd met 'automatische lichting' met lichtingszakken, net als tegenwoordig. De afmetingen van de bus zijn 90 x 200 x 49 cm.

In 1906 brengt de PTT een groter type gietijzeren hangbrievenbus uit met de inwerpopening niet aan de voorkant maar aan de rechterzijkant. Bij een gleuf aan de voorkant willen poststukken nog wel eens tegen de achterkant stoten. Met een gleuf aan de zijkant kunnen de stukken beter in de bus vallen. Boven de gleuf bevindt zich een kapje ter bescherming tegen de regen. De voorzijde heeft een vooruitspringend middenstuk waarop in reliëf onder elkaar 'brievenbus', het rijkswapen en 'buslichting' staan weergegeven. Op de bovenzijde van de bus staat in reliëf 'administratie der posterijen' (2 tot en met 9). De afmeting zijn 60,5 x 39,5 x 60,5 cm en de bussen zijn door diverse ijzergieterijen gemaakt. Gebruiksperiode: 1906 - 1920.

In 1912 werd door rijksbouwmeester C.H. Peters een brievenbus ontworpen voor kleine postkantoren (19). Het model werd meestal bij nieuw te bouwen postkantoren in de muur bevestigd en kon binnen in het kantoor via een houten deurtje leeggehaald worden. het materiaal is gietijzer.

Naast het posten van brieven in een brievenbus aan de straat of een gebouw was het ook mogelijk deze in een tram- of autobusbrievenbus te doen. De trambrievenbus is met name in Amsterdam gebruikt en wel aan de trams die langs het Centraal Station (stationspostkantoor) reden (20 tot en met 22). De afmeting zijn 66 x 26,5 x 66 cm en de bus is gemaakt van blik. Gebruiksperiode: 1922 - 1971.

De hangbrievenbus Holland (22 en 23) is in 1929 ontworpen door Anton Kurvers. Deze bus past in de Amsterdamse School en heeft de vorm van twee ineengestoken rechthoekige blokken. In de rechterzijde zit de inwerpgleuf, vanbinnen beschermd door beweegbare lipjes. Onder de gleuf is een deurtje met afneembar plaatje voor de buslichtingen (24). Aan de voorzijde zit een opening waarachter het buslichtingnummer geplaatst kan worden (23). De afmeting zijn 46,5 x 30 x 70,5 cm en de bus is gemaakt van gietijzer door IJzergieterij Holland te Bergen op Zoom. Gebruiksperiode: 1929 - 1950.

Anton Kurvers heeft nog meer brievenbussen op zijn naam staan. In 1935 werd voor het plattenland de Kleine Verblifa ontworpen (25 en 26). De afmeting zijn 30 x 26 x 50 cm en de bus is gemaakt van carrosserieplaat door de Verenigde Blikfabrieken (Verblifa) in Krommenie.

Eind 1963 werd in het Westland een proef genomen met een plattenlandsbrievenbus uit polyester, vervaardigd door de Duitse firma Süd-Böhl. In 1969 werden 900 brievenbussen van het type EB 6k geleverd (27). EB betekent Einheitsbriefkasten. De afmeting zijn 45 x 52 x 25 cm. Gebruiksperiode: 1969 - jaren '80.

De tweelingbrievenbus (28 tot en met 34) is ontworpen door Rob Parry en Emile Truijen en tot 1984 vervaardigd door Philips Eindhoven. Na een proef in Den Haag met 12 bussen werd de bus in 1962 definitief ingevoerd. De bus scheidt de stadspost van de overige post. Aanvankelijk was de bus rood met een grijs frontstuk. In 1981 werd ook het frontstuk rood (31 tot en met 33). Linksboven de bus staat informatie over de scheiding van de post, de lichting van de bus en adresgegevens voor verdere informatie (26). Stadspost werd, regiopost, postdistrict en later brievensorteercentrum-verzorgingsgebied. Rechtsboven is ruimte voor reclame. Met een buslichtingsrek bestaande uit twee zakken kon de bus gemakkelijk worden geleegd (30). De bus is gemaakt van polyester, later van policarbonaat/textielvezel om de gebruiksduur te verlengen en vandalismebestendig te maken. De afmeting zijn 195 x 80 x 195 cm en de gebruiksperiode is van 1959 tot 2006.

De 1986 ontwerpt NPK Industrial, een bureau voor industrieel ontwerpers opgericht door Wolfram Peters en Peter Krouwe, een enkelvoudige brievenbus (35 tot en met 37). Deze is gemaakt van polyester en kan aan een standaard als aan een muurbeugel bevestigd worden (35 en 36). Onder de inwerpgleuf staat de tekst: 'lichting tijdens bestelling' en 'volgende lichting' met daarnaast een verwisselbare instelling van de dagen van de week (37). Tussen de inwerpgleuf en de tekstbalk is nog enige ruimte. De laatste jaren is daar een sticker geplakt met informatie over de aanbieding van rouwpost (46 en 47). De fabrikant van deze bus is Vicon en de afmetingen zijn 55 x 38 x 55 cm. De gebruiksperiode is van 1987 tot heden.

In 2002 heeft ditzelfde bureau een nieuwe tweelingbus ontwikkeld (38). De nieuwe bus heeft 50% meer capaciteit en is inbraakbestendiger dan zijn voorganger. De voorzijde van de bus is in tweeën verdeeld. Het bovenste deel is voorzien van twee inwerpopeningen met daaronder smalle stroken voor reclame (39, 40 en 42). Tussen de inwerpgleuven staat informatie over de lichting van de bus (42). Op sommige plaatsen is onder de brievenbus een kast gemonteerd waarin nog te bestellen post voor de besteller van die wijk klaargezet kan worden (39). De nieuwe tweelingbus is na 2002 langzaam ingevoerd. In de maand december worden de bussen van gleufverkleiners (40) voorzien en tijdens de jaarwisseling worden de inwerpgleuven van meeste bussen afgesloten (41). In de loop van 2007 zijn de eerste oranje-exemplaren van deze bussen geplaatst (42 tot en met 48). In de loop der jaren zullen alle rode bussen door oranje zijn vervangen. Op de nog in gebruik zijnde rode brievenbussen is een TNT Post-vignet geplakt (35, 36 en 38). Oranje is de kleur van TNT Post en diens opvolger PostNL (468. In juni 2013 moeten alle brievenbussen voorzien zijn van het PostNL-logo en zijn ook de rode brievenbussen vervangen door oranje bussen. In Leeuwarden kunnen inwoners vanaf 1 september 2013 bij 27 brievenbussen kleine elektrische apparaten inleveren . Hiervoor is onder de brievenbus een kast gemonteerd (50 vergelijk met 39). De ingeleverde apparaten worden via Wecycle optimaal gerecycled (51). Op beursen etc. plaatst PostNL regelmatig een kleine 'binnenbus' (51).

In de loop van 2018 en volgende jaren zullen in verband met het sterk slinkende aanbod van particuliere post ongeveer 10.000 van de 19.000 brievenbussen in Nederland worden weggehaald (52 tot en met 54). Waar iedere Nederlander binnen de bebouwde kom binnen 500 meter een brievenbus moest hebben, is dat nu binnen 1000 meter. Daarom worden er ook brievenbussen strategisch verplaatst. tegelijk worden er ook zo'n 1500 postkantoren gesloten.

Donderdag 8 november 2012 is PostNL begonnen aan een pilot met pakketautomaten. De eerste van drie automaten werd die dag door burgemeester Annemarie Jorritsma op het NS station van Almere Centrum in gebruik genomen. Elders in de stad, bij het Esso tankstation Markerkant en bij het PostNL Business Point aan de Transistorstraat 141 werden nog twee automaten geplaatst. Het waren allen testlocaties die 24 uur per dag en 7 dagen per week toegankelijk en goed bereikbaar waren. Met deze test onderzocht PostNL of en op welke locaties de consument het liefst een dergelijke automaat terug ziet komen.

De verdere uitbreiding van de pakketautomaat hing af van de testresultaten in Almere. PostNL had voor deze proef voor Almere gekozen omdat daar veel online gewinkeld wordt en de inwoners van Almere overdag relatief minder vaak thuis zijn om een pakket in ontvangst te nemen.

De verwachting dat er in Almere ruimschoots behoefte was aan de pakketautomaat lijkt uit te komen. De pilot werd daarom verlengd tot 1 april 2013 voor alle drie locaties in Almere. De eerste periode was succesvol en ook de webwinkels zijn nu aangehaakt. Daardoor kan een klant direct bij de bestelling aangeven of deze gebruik wil maken van een van deze drie automaten.

Na 1 april 2013 zijn de automaten bij het Esso tankstation en bij het PostNL Business Point weggehaald zodat nu alleen nog maar gebruik kan worden gemaakt van de automaat in de hal van NS Station Almere centrum (1 tot en met 4). De automaat is eenvoudig met behulp van een touchscreen te bedienen (3 en 4).

Kennelijk Heeft PostNL meer automaten geïnstalleerd. In oktober 2016 ontdekte ik op de Luchthaven Schiphol een buitenwerking gestelde automaat met rechts ervan een afbeelding van een automaat in bedrijf (5 en 6). =. Het uiterlijk van de automaat wijkt af van die in Almere waren geplaatst (vergelijk 1 en 5).


1. Pakketautomaat NS-station Almere Centrum	2. Zijkant met infor-matie	3. Standaard touch-screen	4. Openingsscherm	5. Pakketautomaat op de Luchthaven Schiphol	6. Afbeelding van de in werking zijnde automaat

Op vrijdag 14 oktober 2016 is in Almere Poort aan Alseïdenstraat (Homeruskwartier) de eerste pakket- en briefautomaat in gebruik genomen door Lammert Wierstra, adviseur Economische Zaken van de gemeente Almere en Barry Husman, directeur Retail PostNL (1 en 2).

De automaat bestaat uit een brievenbus met twee openingen en pakketlockers in verschillende formaten voor pakketten die worden opgehaald of geretourneerd (2 en 5). De pakket- en briefautomaat is 24 uur per dag en 7 dagen in de week te gebruiken. Op de zijkanten van de automaat staat een instructie (3 en 4). Op de voorzijde is een touchscreen met een keuzemenu met de knoppen: 'iets verzenden' en 'iets ophalen' (5, 6 en p. De consument ontvangt voor een op te halen pakket per sms of e-mail een unieke code om de pakket- en briefautomaat te openen (8). Een te verzenden pakket moet eerst gefrankeerd worden. Op www.PostNL.nl/versturen kan daarvoor een verzendlabel met barcode worden aangemaakt die vervolgens bij de automaat gescand moet worden (1o en 11). Uiteraard zijn er tijdens deze pilot storingen (12 en 13). Zo trof ik tijdens mijn bezoek de brievenbus open (14).

PostNL biedt met de pakket- en briefautomaat steeds meer bezorgopties, zowel qua locatie (thuis of op een Postkantoor/Pakketpunt) als qua tijdstip (‘s avonds en in het weekend. Hiermee speelt het bedrijf in op de veranderende behoefte van de consument die steeds meer pakketten verstuurt en ontvangt. PostNL wil met de proef onderzoeken of deze automaat daadwerkelijk voorziet in de behoefte van de consument. In totaal zullen er eind november 2016 in Almere zestien door PostNL ontwikkelde automaten worden geplaatst.

Na Almere is er ook een proef gestart in Limburg. In het najaar van 2017 zijn er 100 nieuwe automaten geplaatst in Breda en Tilburg en vanaf begin 2018 worden ze ook in andere gebieden geplaatst. Ze gaan de gewone brievenbussen vervangen. Bewoners in de omgeving van de nieuwe bus krijgen een brief (15).

Sinds 26 november 2018 is een vijftal Spar express-winkels, die zijn gevestigd bij een Texaco-tankstation, uitgerust met een pakket- en briefautomaat van PostNL. Ze zijn te vinden in Den Haag (Ypenburg), Tilburg-West, Hardinxveld-Giessendam, Geertruidenberg en Almere. Bijzonder is ook dat de pakket- en briefautomaat in Hardinxveld-Giessendam zich bevindt zich langs de snelweg A15.

‘Met deze pakket- en briefautomaten zetten we een volgende, innovatieve stap in de proef met de automaat’, vertelt Jean-Luc Otten, Business Development Manager bij PostNL. ‘Het zijn de eerste pakket- en briefautomaten pal naast tankstations. En een van de automaten staat zelfs naast een Texaco langs de snelweg. We zijn heel benieuwd naar de manier waarop consumenten deze automaten gaan gebruiken.’ Marian Gerritsma, Groep Category Manager Spar Nederland: ‘Spar is dé winkel voor dagelijks gemak voor al haar klanten. Door deze samenwerking met PostNL maken we het voor onze klanten nog eenvoudiger om pakketjes te versturen of te ontvangen. Op locaties die ook nog eens goed bereikbaar zijn.’


1. Museum voor Communicatie	2. Paleis het Loo	3. Paleis het Loo	4. Zuiderzeemuseum	5. Zuiderzeemuseum	6. Orvelte - Dorpsstraat	7. Orvelte - Dorpsstraat - lichting tijdens de bestelling


8. Orvelte - Dorpsstraat - buiten gebruik	9. De Zweth - Overschie - Becking en Bongers Ulft	10. Orvelte - Schoolstraat	11. Orvelte - Schoolstraat	12. Orvelte - Schoolstraat - 2e gleuf voor drukwerken	13. Rozenburg (RT)Frontplaat, helaas met dichtgemaakte gleuven	14. Deventer - Berg-kerkplein


15. Deventer - Berg-kerkplein	16. Deventer - Berg-kerkplein	17. Maassluis -Ha-ven/Zuiddijk	18. Maassluis -Ha-ven/Zuiddijk	19. Zuiderzeemu-seum - frontbrieven-bus	20. Trambrievenbus	21. Museum voor Communicatie - trambrievenbus


22. Museum voor Communicatie - trambrievenbus	23. Zuiderzeemuse-um - hangbrieven-bus Holland	24. Zuiderzeemuse-um - hangbrieven-bus Holland	25. Museum voor Communicatie - Kleine Verblifa	26. Museum voor Communicatie - Kleine Verblifa	27. Museum voor Communicatie- Süd-Böhl - EB 6k	28. Museum voor Communicatie - tweelingbus


29. Museum voor Communicatie - tweelingbus met informatie	30. Museum voor Communicatie - tweelingbus met lichtingsrek	31. Tweeling brie-venbus, na 1981		32. Tweeling brie-venbus tijdelijk buiten gebruik.	33. Tweeling brie-venbus, na 1981 - detail	34. Tweeling brie-venbus, na 1981 - informatiebord linksboven


35. Enkelvoudige bus NPK Industrial - standaard	36. Enkelvoudige bus NPK Industrial - beugel	37. Enkelvoudige bus NPK Industrial - inwerpgleuf	38. Tweelingbus NPK Industrial - standaard	39. Bus met voor-raadkast postbestel-ling	40. Tweelingbus NPK Industrial - gleufverkleiner	41. Tweelingbus NPK Industrial - afgesloten gleuf


42. Tweelingbus NPK Industrial - oranje	43. Tweelingbus NPK Industrial - inwerpgleuven	44. Enkelvoudige bus NPK Industrial - oranje	45. Enkelvoudige bus NPK Industrial - oranje	46. Enkelvoudige bus NPK Industrial - mededeling rouw-post	47. Enkelvoudige bus NPK Industrial - mededeling rouw-post	48. Tweelingbus NPK Industrial - oranje met PostNL-logo


49. Tweelingbus die geleegd wordt	50. Bus met verzamelbak klein elektronisch afval	51. Info verzamelbak klein elektronisch afval	52. Bus met aankon-diging van verwij-dering	53. Sticker	54. Verwijderen van de bussen	51. Binnenbrieven-bus in gebruik bij beurzen etc.


1. De Alseïdenstraat in Almere Poort	2. De pakket- en brief-automaat	3. Instructie	4 . Instructie	5 . De brievenbus	6. Bedieningsscherm	7. Keuzemenu



8. Invoeren van de sms- of e-mailcode	9. Knop om pakket te verzenden	10. Mededeling om de barcode op het verzendlabel te scannen	11. De scanner om de barcode te scannen	12. De automaat is buiten werking.	13. De scanner is niet actief	14. Openstaande brievenbus


			15. Brief aan bewoners